Raden van toezicht zouden een andere invulling moeten geven aan hun rol om een beweging in gang te zetten die uiteindelijk bijdraagt aan goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden.
Dat staat in het rapport “Zorg voor goed werk” dat de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg op 23 november heeft gepubliceerd. ‘De zorg voor goed werk die bestuurders en toezichthouders hebben samen met anderen, is niet los te zien van een grotere transitie waar de gehele samenleving en de sectoren welzijn en zorg onderdeel van zijn.’
Mede ingegeven door de toenemende aandacht voor het bevorderen van gezondheid is een meer holistische benadering van medewerkers in opkomst, zo stelt de NVTZ. Dat heeft tot gevolg dat steeds vaker drijfveren en talenten van medewerkers als uitgangspunt worden genomen om ontwikkeling te stimuleren.
Het besef dat werk in transitie is, is cruciaal voor de rol van de raad van toezicht. ‘Daarbij gaat het niet alleen over andere opvattingen over werk, maar ook over anders waarderen, anders organiseren, andere zeggenschapsverhoudingen en andere wet- en regelgeving.’ Raden van toezicht kunnen niet meer terugvallen op hun klassieke rollen.
Klassieke rollen toezichthouders
De raad van toezicht heeft allereerst een controlerende rol, wat onder andere tot uiting komt in de besluiten waar een raad van bestuur de voorafgaande goedkeuring van de raad van toezicht voor nodig heeft. Daarnaast adviseert de raad van toezicht de raad van bestuur gevraagd en ongevraagd. De raad van toezicht is ook de werkgever van de bestuurders. Tot slot wordt van toezichthouders verwacht dat ze verantwoording afleggen over hun eigen functioneren aan belanghebbers. Dit gebeurt bijvoorbeeld door periodiek in gesprek te gaan met medezeggenschapsorganen.
Met name de controlerende rol en de werkgeversrol zijn sterk geformaliseerd. Dat heeft als voordeel dat het veel zekerheid biedt en kan helpen om conflicten te voorkomen. Nadeel is dat het leidt tot een statische vorm van toezicht, waarbij te weinig wordt gekeken naar de situatie waarin de organisatie verkeerd of waar behoefte aan is bij de raad van bestuur. Daarom adviseert de NVTZ nieuwe rollen.
Nieuwe rollen
De toezichthoudende rol eerst congruentie met maatschappelijke opgaven, dan compliance; De adviesrol een strategisch partnerschap in plaats van enkel een klankbord; De werkgeversrol van enkel een smalle werkgeversrol naar ook een brede werkgeversrol; De ambassadeursrol de raad van toezicht als hoeder van de dialoog in plaats van ambassadeur.
Als er iets mis gaat in een zorginstelling, zijn raden van toezicht vaak geneigd om terug te vallen op de aanscherping van regels, vanuit het “veiligheid voor alles-principe”. Medewerkers in welzijn en zorg zijn er daarom bij gebaat als raden van toezicht zich er in hun handelen van doordrongen zijn dat het overgrote deel van de medewerkers op een integere manier dilemma’s afweegt en daar geen dwingend compliancekader voor nodig heeft.
Partnerschap
Tot tien jaar geleden fungeerde de raad van toezicht als een soort vangnet: door middel van ‘checks and balances’ controleerde de raad van toezicht of de raad van bestuur zich wel aan de gemaakte afspraken hield en de juiste procedures volgde. Een oordeel over de kwaliteit van dienstverlening en het formuleren van een strategie waren voorbehouden aan de raad van bestuur. Deze opstelling heeft niet voorkomen dat verschillende bestuurders de publieke taken van hun organisatie uit het oog verloren. Sindsdien zijn raden van toezicht kritischer op het handelen van bestuurders en maken zij meer werk van hun adviesrol. De NVTZ signaleert het gevaar dat de complexe en onvoorziene omstandigheden waar werknemers mee geconfronteerd worden in de praktijk nauwelijks een rol spelen bij het bepalen en bijstellen van de strategie. Vaak krijgt de raad van toezicht de signalen van werknemers beperkt en in een laat stadium mee. De NVTZ pleit daarom voor een meer proactieve en inhoudelijk betrokken rol van de raad van toezicht. Dat kan in de vorm van een strategisch partnerschap.
Zicht hebben en houden op de werkgeverstaken van de bestuurder, behoort ook tot de taken van de raad van toezicht. Daarbij zouden toezichthouders er volgens de NVTZ goed aan doen om te kijken wie de managers zijn die de visie van de raad van bestuur zodanig kunnen vertalen dat medewerkers daadwerkelijk meerwaarde ervaren. Ook een veilige en open leercultuur is van belang.
Bron: Zorgvisie
Wij zijn Zorg Assist Management en ondersteunen zorg- & welzijnsorganisaties bij:
aanbesteden, kwaliteit, IGJ rapporten, strategie & beleid, detacheren management niveau en bij het vinden & aanvragen van subsidies.
Nieuwsgierig naar ons, of hulp nodig? Bel of mail ons en wij maken graag een vrijblijvende afspraak, om wederzijds te bespreken wat wij voor elkaar kunnen betekenen.
0592 201268 / info@zorgassistmanagement.nl