Bij de woorden “toezicht houden” zal menig bestuurder denken aan een Raad van Toezicht (bij verenigingen en stichtingen) of Raad van Commissarissen (bij Besloten Vennootschap en beursgenoteerde bedrijven). Niks mis mee natuurlijk, want deze functies (mits van een goed niveau) zijn in principe van toegevoegde waarde voor elke organisatie.
Er is echter meer onder de zon. Ook onze overheid heeft het een en ander ingesteld als toezichthoudend orgaan en vergeet uiteraard niet het toezicht door de zorgkantoren, zorgverzekeraars en gemeenten. Allemaal houden ze zich bezig met toezicht houden en geloof mij maar, dat wordt steeds intensiever. Neem daarnaast de per 01-01-2022 vernieuwde ingevoerde Zorgbrede Governance Code en het feest in compleet. Weg vrijblijvendheid en ogenschijnlijke onschendbaarheid. Ook de komende jaren zal er door de verschillende externe toezichthouders gescoord kunnen worden en dat zal de druk vergroten voor bestuurders en interne toezichthouders binnen de zorg & welzijnssector.
Ben ik aan het doemdenken? Ik hoop het van ganser harte, maar enige nuance is van toepassing: “Als je alles goed op orde hebt, dan blijft het bij een kopje koffie drinken en een adviserend gesprek met de vertegenwoordiger(s) van de toezichthoudende instantie(s)”.
Kort samengevat zijn er naar mijn beleving een drietal soorten toezichthouders:
De interne toezichthouders:
De RvC en RvT zijn met name intern gericht op het toezicht houden bij het bestuur & management en het voldoen door de organisatie aan alle regels en doelstellingen. Zeker geen onbelangrijke taak en al helemaal niet meer zonder hoge verantwoordelijkheid en risico, dus leden van een RvC of RvT moeten uit een goed stuk hout gesneden zijn. Hierbij is het correct volgen van de Zorgbrede Governance Code een belangrijke factor.
Daarnaast zijn er uiteraard nog de Ondernemingsraad (vanaf 50 medewerkers), of medezeggenschapsraad en een cliëntenraad.
De externe opdrachtgevers/ toezichthouders:
De zorgkantoren, verzekeraars en gemeenten kunnen worden aangemerkt als externe toezichthouders en richten zich met name op de verdeling van beschikbare budgetten. Daarnaast controleren zij op de uitvoering en de maatschappelijke verantwoording van de gecontracteerde zorg & welzijnsinstellingen.
Tijdens het aanbesteden stellen de opdrachtgevers o.a. een aantal eisen waaraan een leverancier moet voldoen, zoals o.a.:
- Het beschikken over een goed functionerende RvC of RvT en dienen de taken en verantwoordelijkheden te zijn vastgelegd in de statuten. In geval van een BV dient ook de winstbestemming in de statuten beschreven zijn.
- Het beschikken over een goed functionerend en gecertificeerd kwaliteitssysteem zoals de HKZ, of ISO in de Zorg. E.e.a. gebaseerd op de ISO 9001:2015 maatstaven.
- Ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel (KvK).
- Geen belastingschulden.
- Niet in staat van faillissement of surseance.
- Het topmanagement mag ten tijde van de aanbesteding geen strafvervolging ondergaan.
- Het bedrijf en management functioneren aantoonbaar conform de Zorgbrede Governance Code.
Daarnaast kan en zal de opdrachtgever op basis van een “materiële controle” tijdens het lopende contractjaar checken of alle geleverde en gedeclareerde zorg correct en overeenkomstig het afgesloten contract is uitgevoerd.
De externe “staat gerelateerde” toezichthouders:
De zorg & welzijnssector wordt o.a. gefinancierd met gemeenschapsgelden. Terecht dat onze overheid (lees Ministerie van VWS) en wij als burgers verwachten, dat die financiële middelen goed worden ingezet.
Even de meest bekende Instituten op een rijtje, die bij zorg & welzijnsinstellingen kunnen aankloppen:
NZa, of te wel de Nederlandse Zorg Autoriteit
De NZa houdt toezicht op het gedrag van zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Op zowel de curatieve als de langdurige zorgmarkt. De NZa ziet erop toe dat zij zich houden aan de wet- en regelgeving, zoals de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz).
Indien betrokkenen zich niet aan de regels en wetten houden, dan heeft de NZa “aanwijzingen en boetes” als machtsmiddel om dat af te dwingen.
Boetes kunnen variëren van enkele duizenden tot een maximum van maar liefst € 500.000, -.
IGJ, Inspectie voor de gezondheidszorg & Jeugd
De IGZ is een onafhankelijk toezichthouder in de gezondheidszorg. Door toezicht, handhaving en opsporing van strafbare feiten bewaken en bevorderen zij de kwaliteit van veiligheid en de kwaliteit van zorg. Dit kan op basis van toezicht op risico’s en toezicht op incidenten. Hierbij is ook aandacht voor de jaarverantwoording en goed bestuur in de zorg, zoals middels de Zorgbrede Governance Code is vastgesteld.
Ze houden toezicht op de navolgende wetten:
- Algemene wet bestuursrecht (Awb)
- Geneesmiddelenwet
- Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG)
- Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)
- Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 (Wmcz 2018)
- Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)
- Wet zorg en dwang (Wzd)
en overige wetten, zoals:
- Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen
- Embryowet
- Gezondheidswet
- Jeugdwet
- Kernenergiewet (Kew)
- Opiumwet
- Subsidieregeling opvang kinderen van ouders met een trekkend/ varend bestaan
- Tijdelijke wet ambulancezorg
- Wet afbreking zwangerschap (wafz)
- Wet op de bijzondere medische verrichtingen
- Wet centraal orgaan opvang asielzoekers
- Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (WDK)
- Wet foetaal weefsel
- Wet veiligheidsregio’s
- Wet inzake bloedvoorziening
- Wet op de medische hulpmiddelen
- Wet op orgaandonatie (WOD)
- Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie
- Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
- Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen
- Wet langdurige zorg (Wlz)
- Wet toelating zorginstellingen (Wtzi)
- Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding
- Wet veiligheid en kwaliteit lichaamsmateriaal
Bij misstanden kan men gebruik maken van maatregelingen (Aanwijzing, Bevel, Bestuursdwang, last onder dwangsom, intrekken vergunning).
Boetes variëren van ca. € 2.000, – tot € 450.000, – per geval.
Zorginstituut Nederland
Zorginstituut Nederland levert een belangrijk bijdrage aan het op peil houden van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg. Men adviseert o.a. bij het verduidelijken van het basispakket zorg en bevordert de kwaliteit van zorg. Daarnaast beheert men de fondsen voor de Wlz en de Zorgverzekeringswet. Wanbetalers van de zorgverzekering worden door zorginstituut Nederland gemaand tot betalen.
Indirect kan een zorgaanbieder te maken krijgen met Zorginstituut Nederland, indien cliënten/ medewerkers hun premies niet (tijdig) betalen.
Men kan de werkgever verplichten om de betaling van betreffende betalingsachterstanden van medewerkers over te nemen.
Nederlandse Arbeidsinspectie
De Inspectie maakt deel uit van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en stelt eigen kwaliteitssystemen van bedrijven centraal. Hun inspecties zijn vooral gericht op bedrijfsprocessen, arbeidsmarktfraude en overtredingen van regels op het terrein van arbeid.
De Inspectie kan werkzaamheden stilleggen en boetes opleggen.
Boetes kunnen oplopen van enkele honderden euro’s tot meerdere tonnen per keer.
Inspectie Leefomgeving en Transport
Deze inspectie bevordert de naleving en uitvoering van wet- en regelgeving voor bouwen, wonen, ruimte en milieu door bedrijven, instellingen en burgers. In dit geval gaat het om indirecte zaken zoals bijvoorbeeld drinkwater, airconditioningsystemen, risicovolle activiteiten.
Bij incidenten kan men variëren van ondersteunen tot het opleggen van wettelijk vastgestelde boetes.
Boetes kunnen verschillen van enkele tientjes tot enkele duizenden euro’s.
Inspectie Veiligheid en Justitie
De Inspectie V&J ziet o.a. landelijk toe op de welzijn van jeugd en bij incidenten met geweld. Men is vooral gericht op het verzamelen van informatie en het geven van aanbevelingen en het voorkomen van herhalingen.
Men kan opleidingen en onderzoeken verplichten, om eventuele fouten in de toekomst te voorkomen.
Dus bestuurders, RvT, of RvC van zorg & welzijn instellingen, ga er maar aanstaan. Bent u door een toezichthoudende instantie bezocht, of twijfelt u over te nemen maatregelen, dan kan en wil Zorg Assist Management u graag bijstaan en ontlasten.
Tekst van Hans B. Ottens (Dga) Hans is o.a. senior manager strategie & beleid bij klanten van Zorg Assist Management
Wij zijn Zorg Assist Management en ondersteunen zorg- & welzijnsorganisaties bij:
aanbesteden, kwaliteit, IGJ rapporten, strategie & beleid, detacheren management niveau en bij het vinden & aanvragen van subsidies.
Nieuwsgierig naar ons, of hulp nodig? Bel of mail ons en wij maken graag een vrijblijvende afspraak, om wederzijds te bespreken wat wij voor elkaar kunnen betekenen.
0592 201268 / info@zorgassistmanagement.nl