Er zijn grote verschillen tussen de zogenoemde kwaliteitsbeelden die ouderenzorgorganisaties hebben gemaakt naar aanleiding van het Generiek Kompas. Dat laat een eerste blik op de nieuwe kwaliteitsrapportages zien. In de presentatie, maar ook inhoudelijk, is de variatie groot. Dat is precies waar Patiëntenfederatie Nederland bang voor was.
Het Generiek Kompas vormt sinds 1 juli 2024 het kwaliteitskader voor de langdurige zorg. Het geeft niet alleen een nieuwe invulling aan de eisen voor kwaliteit, maar ook aan de rapportage hierover. Dit jaar worden de eerste kwaliteitsverslagen op basis van het nieuwe kader opgesteld. Uit de eerste rapportages blijkt dat er niet alleen anders wordt gerapporteerd dan voorheen, maar ook dat er tussen de verslagen grote verschillen zijn.
Download hier het Generiek Kompas
Integraal beeld van de kwaliteit van zorg
Het grootste verschil is dat zorgorganisaties niet meer voor de verschillende leveringsvormen, dus thuiszorg, verpleegzorg en revalidatiezorg, aparte verslagen moeten maken. Met het Generiek Kompas kan er een integraal beeld komen van de kwaliteit van zorg. Een grote zorgorganisatie als BrabantZorg had voorheen ‘kwaliteitsvensters’ voor alle verschillende locaties en thuiszorggebieden. Dat zijn er rond de 40 en dat betekende dus ook 40 verschillende verslagen.
Ander startpunt
Een ander groot verschil is dat voorheen vooral cijfers gevraagd werden. Nu dat niet meer hoeft, is er bij BrabantZorg een ander startpunt gekomen. “We beginnen met de vraag: wat drijft ons?”, zegt Miriam Haagh, voorzitter van de raad van bestuur van BrabantZorg. “En wat vinden wij belangrijk in de kwaliteit van zorg? We kunnen nu overstijgend een integraal beeld schetsen van de kwaliteit. Dat geeft een veel beter beeld van waar een zorgorganisatie mee bezig is.”
Kwaliteit van leven
Een belangrijk voordeel voor BrabantZorg is dat het gesprek op gang komt. Dat gesprek gaat nog steeds over de kwaliteit van zorg, over incidenten en over de beoordeling van cliënten over de geleverde zorg, maar, volgens Haagh, ook over de kwaliteit van leven en hoe je daar als organisatie voor kunt zorgen. “Dat lukte niet met alleen maar kwantitatieve meetmethodes.”
Eigen meetinstrumenten
Zorgorganisaties mogen nu ook zelf kiezen welke meetinstrumenten ze gebruiken om kwaliteit te meten. BrabantZorg koos voor ervaringsonderzoeken, kwaliteitsindicatoren en audits. “Gesprekken over kwaliteit van zorg verliepen eerst via vaste standaarden. Nu zorgen de kwalitatieve meetinstrumenten automatisch voor een gesprek over kwaliteit van leven. Ook de familie van cliënten praat mee over wat kwaliteit van leven is. Dat is een ongelooflijk belangrijke stap. Het gesprek zet aan tot verbetering. Het gaat om leren en niet om verantwoorden. Het gaat om tellen én vertellen. Niet alleen om tellen.”
Cijfers blijven belangrijk
Bij Cicero Zorggroep zijn ze weliswaar ook blij met de vrije manier waarop ze stakeholders kunnen informeren, maar de cijfers zijn nog steeds beschikbaar. “Ondanks dat het niet meer hoeft van het Generiek Kompas, hebben we ze nog allemaal”, zegt manager kwaliteit & beleid Moud Curvers van Cicero. “We hebben dit met de cliëntenraad afgestemd. Hoewel altijd in combinatie met het verhaal van de cliënt, vinden we cijfers heel belangrijk. Uiteindelijk is dat het meest objectieve.”
Bevestiging
Juist die verscheidenheid is een doorn in het oog van de Patiëntenfederatie Nederland. In december 2023 trok de federatie haar handen af van het Generiek Kompas en de eerste kwaliteitsbeelden bevestigen voor de federatie die beslissing. Er is inderdaad veel variatie in presentatie; de ene zorgorganisatie maakt een pdf, de ander een magazine en de volgende een infographic.
Niet vergelijkbaar
Belangrijker nog, stelt de Patiëntenfederatie, is dat de eigen keuze voor meetinstrumenten ook leidt tot inhoudelijke variatie en dat kwaliteitsverslagen en dus zorgaanbieders daardoor niet met elkaar te vergelijken zijn. De federatie pleit voor een aantal indicatoren op belangrijke onderwerpen waar iedereen op dezelfde manier over rapporteert.
Geen eenheidsworst
Haagh reageert: “Iedereen denkt anders over kwaliteit van zorg. Ik vind het belangrijk dat een zorgorganisatie daarover met medewerkers, informele zorg en cliënten in gesprek is. We kijken dan naar wat daarbij helpt. Voor ons helpt het om het kwaliteitsbeeld ook in een infographic te zetten. Het maakt niet uit wat voor vorm je gebruikt, de onderwerpen zijn wel gelijk. Ja, ook bij ons zijn nog verbeteringen mogelijk. Het is de eerste keer. Maar toch, inhoudelijke verschillen tussen organisaties zijn logisch, want niet iedereen werkt op dezelfde manier of is gevestigd in dezelfde regio. Verschil mag er ook wezen. Wij zijn als zorgorganisaties geen eenheidsworst.”
Bovendien staan, volgens Haagh, de belangrijkste cijfers, zoals over het aantal incidenten, er nog steeds in en zijn die ook te vergelijken, alleen niet meer per locatie en niet meer per maand. “Het wordt nu op een andere manier naar voren gebracht.”
Sorteren
Patiëntenfederatie Nederland ziet dat toch anders. “Sommige zorgorganisaties sorteren het aantal incidenten op branche, anderen op type incidenten. Dat is dus niet te vergelijken. Dit bevestigt precies waarom wij ons zo kritisch opstellen ten opzichte van het Generiek Kompas. Bovendien kunnen de kwaliteitsverslagen volgend jaar nog verder verslechteren, omdat zorgorganisaties tot juni vorig jaar nog moesten werken met de oude kwaliteitskaders. De cijfers zijn er dus nog voor een groot deel van het jaar, in tegenstelling tot dit jaar”, aldus de woordvoerder.
Zicht op kwaliteit
De federatie benadrukt dat ze bereid is weer mee te doen met het Generiek Kompas als de andere partijen bereid zijn vijf of zes indicatoren voor te schrijven die op een vergelijkbare manier worden gepresenteerd. “Wij worden nogal eens geframed als de partij die vast wil blijven houden aan de achttien indicatoren die er eerst waren met alle administratieve lasten die daarbij komen kijken. Zo staan wij er helemaal niet in. Wij willen alleen niet dat het zicht op kwaliteit verdwijnt en daarmee ook de basis om van elkaar te leren en te verbeteren.”
Het Generiek Kompas vervangt de kwaliteitskaders voor verpleegzorg en thuiszorg. De kwaliteitsbeelden zijn de eerste concrete uitwerking van het Generiek Kompas. Deadline voor de kwaliteitsbeelden is 1 april, maar sommige zorgorganisaties hebben het nu al online staan.
Op de hoogte blijven van relevant zorgnieuws? Houd onze website en/of onze LinkedInpagina in de gaten.
Bron: www.zorgvisie.nl
Wij zijn Zorg Assist Management en ondersteunen zorg- & welzijnsorganisaties bij: aanbesteden, kwaliteit, IGJ inspectierapporten, beleid & strategie, detacheren op management niveau, zorg-administratie & indiceren, externe vertrouwenspersonen en bij het vinden & aanvragen van subsidies. Nieuwsgierig naar ons, of hulp nodig? Bel of mail ons en wij maken graag een vrijblijvende afspraak, om wederzijds te bespreken wat wij voor elkaar kunnen betekenen. 0592 201268 / info@zam.nu.